USG przezciemiączkowe to precyzyjne badanie przeprowadzane u noworodków i niemowląt w celu dokonania oceny rozwoju mózgu i naczyń krwionośnych.

Specyficzna budowa ciemiączka, a zwłaszcza występowanie błony, umożliwia wykonanie szczegółowego badania ultrasonograficznego (USG). Jest to tzw. USG przezciemiączkowe głowy. Przeprowadza się je u małych dzieci, u których ciemiączko jeszcze nie skostniało. Przepływające przez błonę łącznotkankową fale ultradźwiękowe pozwalają zbadać wygląd i strukturę mózgu.

USG przezciemiączkowe pomaga w wykryciu wszelkich nieprawidłowości związanych z rozwojem mózgu i jednocześnie pozwala zdiagnozować jego ewentualne uszkodzenie. Stosowane jest w celu rozpoznania m.in. guzów mózgu czy wodogłowia.

USG przezciemiączkowe nie jest badaniem obowiązkowym – wykonuje się je u noworodków i niemowląt, u których podejrzewa się problemy neurologiczne. Przeprowadza się je również rutynowo u dzieci przedwcześnie urodzonych, u których masa ciała nie przekroczyła 1500 g, a wiek płodowy był niższy niż 32 tygodnie. USG przezciemiączkowe można też wykonać profilaktycznie.

W przypadku noworodków urodzonych o czasie USG przezciemiączkowe wykonuje się, jeśli dziecko przyszło na świat z małą masą urodzeniową (poniżej 2500 g), stwierdzono szmer wewnątrzczaszkowy, wady wrodzone, rozpoznano objawy nadciśnienia śródczaszkowego albo gdy doszło do przedwczesnego odklejenia się łożyska, zdiagnozowano zaburzenia tętna płodu po porodzie, a także kiedy poród był trudny – u noworodków wszelkie urazy okołoporodowe mogą spowodować bardzo niebezpieczne krwawienie wewnętrzne.

Inne wskazania do USG przezciemiączkowego noworodków:

• stwierdzone wady płodu
• szybki przyrost obwodu głowy
• niska punktacja w skali Apgar
• zaburzenia oddychania
• dystrofia (upośledzenie odżywiania) płodu
• cukrzyca u matki
• zakażenie wewnątrzmaciczne.
• nadmierny obwód głowy
• opóźnienie rozwoju psychoruchowego
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• zapalenie mózgu
• objawy wskazujące na wodniaki podtwardówkowe.
  USG przezciemiączkowe służy kontroli budowy i rozwoju mózgu. Ponieważ nie można przewidzieć, jak będzie przebiegać ewolucja wykrytych zmian, badanie przez ciemiączko należy powtarzać z częstością zależną od rozległości zmian stwierdzanych w najwcześniejszych badaniach.