Badania USG

Badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej

pozwala wykryć patologie w obrębie jamy brzusznej. USG może wówczas dotyczyć jelit, wątroby, nerek, trzustki, śledziony, dużych naczyń krwionośnych, przestrzeni zaotrzewnowej oraz układu moczowo - płciowego. W ciąży badanie to pozwala wykryć ewentualne zaburzenia w rozwoju płodu.

Przesłankami do wykonania USG jamy brzusznej są:

• ból w obrębie jamie brzusznej,
• utrata wagi,
• krwawienie z przewodu pokarmowego lub układu moczowego,
• zażółcenie powłok skórnych,
• zwiększenie obwodu brzucha,
• częste wymioty i biegunki,
• przewlekła gorączka,
• nieprawidłowe wyniki innych badań,
• konieczność przeprowadzenia badań kontrolnych po wcześniejszym leczeniu różnych schorzeń,
• badania kontrolne w ciąży.

---

Badanie ultrasonograficzne (USG) tarczycy

jest najprostszą i najmniej inwazyjną metodą badania tarczycy. Dzięki USG tarczycy można określić wielkość, rozmiar, kształt, położenie i strukturę tego gruczołu, a także stwierdzić, czy są obecne guzki, torbiele lub inne zmiany, których nie można wykryć podczas badania tarczycy dotykiem.

Endokrynolog zleca USG tarczycy zwykle w przypadku powiększenia obwodu szyi lub wyczucia jakichkolwiek zmian w obrębie tarczycy podczas badania dotykiem. USG tarczycy jest wykazane również wtedy, gdy badania stężenia hormonów tarczycy są nieprawidłowe (rozpoznanie nadczynności tarczycy lub niedoczynności tarczycy). Badanie wykonuje się też w celu kontroli leczenia hormonalnego tarczycy.

---

USG piersi

to całkowicie bezbolesne badanie. Nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać. Można je przeprowadzić w każdym dniu cyklu miesiączkowego, choć najlepiej jest się na nie zgłosić między 1 a 10 dniem cyklu miesiączkowego.

Badanie jest nieszkodliwe dla zdrowia, nie ma przeciwwskazań do jego wykonania również w ciąży.

USG piersi powinno być poprzedzone wywiadem lekarskim. Na badanie należy przynieść wyniki poprzednich badań USG i mammografii, jeżeli były takie wykonywane.

Główne wskazania do wykonania USG piersi to:

• ból piersi,
• zmiana w piersi wyczuwalna przez dotyk,
• wyciek wydzieliny z brodawki sutkowej,
• badania kontrolne wcześniej rozpoznanych zmian łagodnych,
• występowanie raka sutka w wywiadzie rodzinnym,
• stosowanie hormonalnej terapii zastępczej.

Regularne wykonywanie badania USG piersi zalecane jest szczególnie kobietom po ukończeniu 30 roku życia.

---

Badanie USG ginekologiczne

wykonywane jest profilaktycznie w celu oceny stanu narządów rodnych kobiety i cyklu miesiączkowego oraz przy podejrzeniu i leczeniu schorzeń organów płciowych. Przeprowadzane jest przy użyciu specjalistycznego aparatu ultrasonograficznego, który dzięki wykorzystaniu fal ultradźwiękowych tworzy na ekranie monitora obraz badanych narządów wewnętrznych. W ten sposób lekarz może ocenić powierzchnię, wnętrze, kształt, wielkość, i położenie poszczególnych narządów, jak również wykryć nieprawidłowości.

Badanie to jest bezbolesne i nieinwazyjne, dzięki czemu może być wykonywane wielokrotnie oraz u kobiet ciężarnych.

Badanie USG ginekologiczne może być wykonane trzema różnymi metodami:

• transwaginalną - dopochwową (u pacjentek, które rozpoczęły współżycie),
• przezbrzuszną (u pacjentek, które nigdy nie współżyły).

Badanie USG ginekologiczne powinno być wykonywane nie rzadziej niż co dwa lata w celach profilaktycznych przez wszystkie kobiety, które rozpoczęły współżycie seksualne. Dodatkowo badanie to wykonywane jest w przypadkach:

•  weryfikacji wczesnej ciąży,
• podejrzenia wad rozwojowych narządów rodnych,
• podejrzenia zmian chorobowych narządów rodnych, jak mięśniaki macicy, endometrioza, torbiele/guzy jajników,
• podejrzenie nowotworów narządów rodnych, jak rak błony śluzowej macicy lub jajnika,
• oceny lokalizacji wkładek wewnątrzmacicznych.

---

USG ślinianek

jest jednym z podstawowych badań, które są wykonywane w celu znalezienia przyczyny powiększenia ślinianek i odczuwania bólu w ich okolicach. Badanie ultrasonograficzne pozwala również na kontrolę struktury miąższu, dzięki czemu wykrywa się guzki oraz torbiele. W czasie badania przeprowadza się również kontrolę węzłów chłonnych, które występują w okolicach szyi. Głównym wskazaniem do przeprowadzenia badania ultrasonograficznego ślinianek jest ból o niewiadomej przyczynie, powiększenie gruczołów ślinowych, zmiany zachodzące w okolicach ślinianek oraz zmiana ich konsystencji, którą rozpoznać można podczas badania palpacyjnego. Badanie USG ślinianek jest niezwykle pomocne w ustaleniu przyczyn nieprawidłowości w obszarze ślinianek i rozpoznaniu zapaleń, kamicy ślinianek oraz guzów.

---

USG układu moczowego

jest badaniem pozwalającym na zobrazowanie narządów, wchodzących w skład układu moczowego, a zatem nerek, pęcherza moczowego oraz moczowodów.

Głównymi wskazaniami do wykonania badania USG układu moczowego są:

• nieodpowiednie wyniki ogólnego badania moczu,
• ból w nadbrzuszu, brzuchu oraz w okolicy lędźwiowej,
• wyczuwalne guzy jamy brzusznej,
• krwiomocz,
• schorzenia gruczołu krokowego,
• upośledzenie czynności nerek i występowanie torbieli

---

USG Dopplera (badanie dopplerowskie) żył i tętnic

wykrywa zmiany w żyłach i tętnicach. USG Dopplera to badanie służące do jak najwcześniejszego wykrywania nawet drobnych schorzeń tętnic i żył, które w konsekwencji mogą prowadzić do udaru mózgu, zawału serca czy zatorowości płucnej. Lekarz wykonującyUSG Dopplera widzi, gdzie krew płynie wolniej, a gdzie szybciej, gdzie może się cofać, bo np. nie domykają się zastawki żylne. Przystawka dopplerowska do aparatu USG umożliwia zmierzenie przepływu krwi przez naczynia, co daje pojęcie o przekroju i wydolności badanych tętnic i żył.

Badanie USG dopplerowskie wykorzystuje się też do oceny ukrwienia niektórych narządów oraz wykrywania guzów nowotworowych (większość z nich jest silnie ukrwiona).

---

USG przezciemiączkowe

to precyzyjne badanie przeprowadzane u noworodków i niemowląt w celu dokonania oceny rozwoju mózgu i naczyń krwionośnych.

Specyficzna budowa ciemiączka, a zwłaszcza występowanie błony, umożliwia wykonanie szczegółowego badania ultrasonograficznego (USG). Jest to tzw. USG przezciemiączkowe głowy. Przeprowadza się je u małych dzieci, u których ciemiączko jeszcze nie skostniało. Przepływające przez błonę łącznotkankową fale ultradźwiękowe pozwalają zbadać wygląd i strukturę mózgu.

USG przezciemiączkowe pomaga w wykryciu wszelkich nieprawidłowości związanych z rozwojem mózgu i jednocześnie pozwala zdiagnozować jego ewentualne uszkodzenie. Stosowane jest w celu rozpoznania m.in. guzów mózgu czy wodogłowia.

USG przezciemiączkowe nie jest badaniem obowiązkowym – wykonuje się je u noworodków i niemowląt, u których podejrzewa się problemy neurologiczne. Przeprowadza się je również rutynowo u dzieci przedwcześnie urodzonych, u których masa ciała nie przekroczyła 1500 g, a wiek płodowy był niższy niż 32 tygodnie. USG przezciemiączkowe można też wykonać profilaktycznie.

W przypadku noworodków urodzonych o czasie USG przezciemiączkowe wykonuje się, jeśli dziecko przyszło na świat z małą masą urodzeniową (poniżej 2500 g), stwierdzono szmer wewnątrzczaszkowy, wady wrodzone, rozpoznano objawy nadciśnienia śródczaszkowego albo gdy doszło do przedwczesnego odklejenia się łożyska, zdiagnozowano zaburzenia tętna płodu po porodzie, a także kiedy poród był trudny – u noworodków wszelkie urazy okołoporodowe mogą spowodować bardzo niebezpieczne krwawienie wewnętrzne.

Inne wskazania do USG przezciemiączkowego noworodków:

• stwierdzone wady płodu
• szybki przyrost obwodu głowy
• niska punktacja w skali Apgar
• zaburzenia oddychania
• dystrofia (upośledzenie odżywiania) płodu
• cukrzyca u matki
• zakażenie wewnątrzmaciczne
• nadmierny obwód głowy
• opóźnienie rozwoju psychoruchowego
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• zapalenie mózgu
• objawy wskazujące na wodniaki podtwardówkowe.

USG przezciemiączkowe służy kontroli budowy i rozwoju mózgu. Ponieważ nie można przewidzieć, jak będzie przebiegać ewolucja wykrytych zmian, badanie przez ciemiączko należy powtarzać z częstością zależną od rozległości zmian stwierdzanych w najwcześniejszych badaniach.